Ganzen

Faunabeheerplan Ganzen Noord-Holland

In 2019 is, na een evaluatie in 2018, gestart met de voorbereiding van een nieuw faunabeheerplan voor het beheren van ganzen in de gehele provincie Noord-Holland.

Het coalitieakkoord heeft voor grote beroering gezorgd bij alle partijen die te maken hebben met ganzenbeheer in Noord-Holland. In het coalitie-akkoord is omschreven dat de schadevergoeding op landbouwpercelen wordt teruggebracht van 95% naar 80%. Naar aanleiding hiervan is het gesprek gestart over de realisatie van nieuw beleid voor het beheren van ganzen tussen Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en FBE Noord-Holland gestart. Dit heeft echter niet geleid tot een bestuurlijk gezamenlijke aanpak. 

Per brief heeft de Provincie Noord-Holland laten weten te willen investeren in flankerende maatregelen zonder daarbij het beleid aan te passen. Dit gehele proces heeft het draagvlak voor het provinciaal beleid en het succes van de uitvoering verkleind en tevens relaties tussen (maatschappelijke) organisaties onder druk gezet.

Desondanks heeft het bestuur van de FBE Noord-Holland, via een zeer intensief proces op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten en ervaringen van de afgelopen jaren, het Faunabeheerplan Ganzen Noord-Holland 2021-2027 op 14 oktober 2020 vastgesteld en ter goedkeuring aan de Provincie Noord-Holland aangeboden. Hierop is een verzoek gekomen tot wijziging vanuit de Provincie Noord-Holland wat geleid heeft tot vertraging, aanpassingen t.a.v. beheermogelijkheden en concessies omtrent de duur van het faunabeheerplan. De tweede versie van het faunabeheerplan ganzen Noord-Holland 2021-2024 is op 12 mei 2021 vastgesteld en nogmaals ter goedkeuring aan de Provincie Noord-Holland aangeboden.

shutterstock_239756365.jpg

Zomertelrapportage


Vanaf 2019 draagt de FBE Noord-Holland zorg voor het opstellen van de telrapportage Gans. De voorafgaande jaren werd dit uitgevoerd door Natuurlijke zaken (landschap Noord-Holland) in opdracht van de Provincie Noord-Holland. In 2019 werd de rapportage in opdracht van de faunabeheereenheid nog uitbesteed en begeleid door een extern bureau, in 2020 heeft de FBE Noord-Holland de rapportage zelf opgesteld.  Vanaf dit jaar is ervoor gekozen een nieuwe vorm te geven aan de telrapportage. De nadruk is komen te liggen op een korte heldere rapportage waarbij de aantalsontwikkeling en verspreiding van het getelde jaar centraal staan. Hierbij zijn ook wijzigingen gemaakt ten opzichte van vorig jaar in de verwerking van de data.

  • Zo zijn de telgegevens verzameld op wildbeheereenheid-telgebied niet omgezet naar Sovon-telgebied. Ook is ervoor gekozen om de complete dataset te analyseren en de selectie ‘volledige reeksen’ niet toe te passen.
  • Voor de analyse wordt gebruik gemaakt van het pakket TRIM 3. De ‘trim-functie’ in dit pakket is een rekenmodel wat in staat is ontbrekende waarnemingen in te vullen aan de hand van de bestaande waarnemingen. In 2020 is door de bijna volledige gebiedsdekkende telling slechts 3% bijgeschat. De resulterende telgegevens zijn geanalyseerd op telgebied niveau. Door op telgebied niveau de data te analyseren ontstaat er een hoge betrouwbaarheid die beter in staat is te corrigeren voor externe invloeden.

  • In samenwerking met de wildbeheereenheden is, op grond van bovenstaande, ervoor gekozen de bestaande telgebieden van de ganzentellingen vast te leggen.
Link: Telrapportage (fbenoordholland.nl)

Ruivangsten


Gedeputeerde Staten van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland hebben in hun beleid vastgesteld hoe ze de schade die wordt aangericht door de aanwezige ganzenpopulatie willen beperken. Ook het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft beleid opgesteld voor het verbeteren van de vliegveiligheid op en rondom Schiphol. Het terugbrengen van de populatie ganzen middels ruivangsten wordt in alle vier provincies uitgevoerd, inclusief de Schiphol zone.

In Nederland is slechts één partij in het bezit van de benodigde vergunningen om ruivangsten uit te voeren. De vraag naar ruivangsten is de afgelopen jaren toegenomen waardoor er rondom de vangcapaciteit concurrentie is ontstaan tussen de verschillende provincies en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Doordat ganzen sterk mobiele vogels zijn die in Nederland niet in geïsoleerde populaties voorkomen, is een gebiedsgerichte aanpak, waarbij provinciale grenzen leidend zijn, niet optimaal voor het terugbrengen van een nationale vogelpopulatie.



Lokale groepen ganzen kunnen door middel van ruivangsten tijdelijk worden teruggebracht. Zolang de nationale ganzenpopulatie hoog is, zullen lokale groepen door naburige groepen ganzen worden aangevuld of zullen leeggekomen territoria weer worden opgevuld. Een interprovinciale samenwerking voor ganzenbeheer is daarom op grond van zowel beleid, uitvoering en ecologie sterk aan te raden. 

Ten behoeve van een interprovinciale samenwerking hebben de eerdergenoemde partijen daarom, op initiatief van de FBE Noord-Holland, in 2020 besloten een samenwerkingscollectief te vormen voor het uitvoeren van ruivangsten. Via een gezamenlijke opdracht en afspraken over de capaciteitsverdeling is getracht ruivangsten effectiever in te zetten, de administratieve druk en complexiteit te verlichten en tevens de kosten te drukken.  De coördinatie van de ruivangsten en het opstellen van de rapportage is door de FBE Noord-Holland uitgevoerd. De resultaten zijn veelbelovend en de aanpak wordt dan ook voortgezet in 2021.

Link: Rapportage ruivangsten (fbenoordholland.nl)

Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (AEWA)

De Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds is een overeenkomst die is aangenomen in het kader van het Verdrag van Bonn (‘Overeenkomst in de zin van artikel IV lid 3, van het Verdrag van Bonn’). Deze overeenkomst is in 1999 in werking getreden en gericht op de instandhouding van trekkende watervogels. De insteek van het verdrag wordt gevormd door de routes (flyways) die watervogels gebruiken. Onder de Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds fungeren een aantal werkgroepen. Voor de trekkende ganzen is er de AEWA European Goose Management International Working Group. Deze werkgroep fungeert als het belangrijkste coördinatie- en besluitvormingsorgaan van het AEWA European Goose Management Platform (EGMP). Het doel van de AEWA European Goose Management Platform is om op lange termijn een gunstige staat van instandhouding te waarborgen voor alle ganzen en hun populaties die onder hun bevoegdheid vallen, door te zorgen voor duurzaam gebruik en beheer op flyway-niveau.

Sinds begin 2018 werkt de Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds aan managementplannen voor een gestructureerd en geïntegreerd beheer, inclusief duurzaam gebruik van ganzenpopulaties van de grauwe gans, brandgans en kolgans in Europa.

Conform het besluit van de Ambtelijke Adviescommissie Vitaal Platteland (AACVP) van 25 maart 2016 wordt vanuit Nederland de aanpak van Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds gecoördineerd door de Nederlandse Werkgroep AEWA aanpak Ganzen (WAG). Deze werkgroep wordt getrokken door de provincie Fryslân en bestaat uit vertegenwoordigers van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincies, BIJ12 Faunazaken, vertegenwoordiger faunabeheereenheden en een onafhankelijke ganzenexpert als adviseur. De FBE Noord-Holland vertegenwoordigt de faunabeheereenheden in deze werkgroep. De werkzaamheden bestaan uit het verzamelen van landelijke afschotgegevens grauwe gans en brandgans, het informeren, adviseren en ophalen van belangen van de faunabeheereenheden in Nederland, zevenmaal per jaar overleg en adviseringen met betrekking tot de op te stellen Favourable Reverence Values (FRV's) en Adaptive Flyway Management Programmes (AFMP's).

Link: AEWA | Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (unep-aewa.org)

shutterstock_80646286.jpg

Ganzen Schiphol

Het Faunabeheerplan Ganzen Schiphol is in 2018 door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland vastgesteld en heeft een looptijd tot en met 2024.  

In 2020 lag de focus daarom met name op de uitvoering, zoals het faciliteren van de uitvoering, het monitoren van de uitvoering en het maken en leveren van data ten behoeve van rapportages. Er liep nog één juridische procedure bij de Raad van State en hierin is de eisende partij op alle punten in het ongelijk gesteld. Vanwege Covid-19 heeft er geen uitvoerdersoverleg plaatsgevonden.

Link: Ganzenbeheerplan Omgeving Schiphol 2018-2024 (fbenoordholland.nl)

Schiphol vliegtui enshutterstock_525587422.jpg

shutterstock_42273313.jpg